Milyonlarca adayın büyük bir heyecanla beklediği Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonuçları 20 Temmuz’da açıklanacak. Sonuçlar duyurulduktan sonra ise tercih maratonu başlayacak. Marmara VIP, öğrencilerin gelecekteki kariyer planlarını belirleyen bu kritik süreçte en çok yapılan tercih hatalarını ve doğru liste hazırlamanın ipuçlarını paylaştı.
Adayların tercih yapmadan önce hedefledikleri üniversiteleri ayrıntılı bir şekilde araştırmaları önemlidir. Aksi halde sonradan pişmanlıkların yaşanmasına neden hataların ortaya çıkması kaçınılmaz hale gelecektir.
Adayların tercih öncesinde ÖSYM’nin web sayfasında yayımladığı Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzunu incelemeleri gerekiyor. Bu sayede yükseköğretim programlarının “özel koşulları” konusunda bilgilenmiş olurlar.
Adaylar sınav sonuç belgesini doğru şekilde analiz etmeliler. Doğru değerlendirme yapılmadığında sonuç belgesinde yazan puan türleri, yerleştirme puanları ve başarı sıralarını birbirine karıştırma riski oluşabilir. Tercihler puana göre değil, yükseköğretim programlarının başarı sıraları dikkate alınarak yapılmalı. Adayların hangi koşullarda ortaöğretim başarı puanının kırılacağını bilemeleri şart. Tercihler istek sırasına göre yapılmalı. İstek sırası göz ardı edildiğinde daha fazla istenen bir programa yerleşme şansı azalacaktır.
Aday Kendini İyi Tanımalı: Adayın ilerde hedeflediği meslek doğrultusunda bir fakülteye gitmesi ideal seçenektir. Burada bireyin yetenekleri, becerileri, ilgi alanları ve beklentileri belirleyicidir. Kişilik özelliklerine göre bir eğitim ve sonrasında meslek yaşamı mutluluk getirecektir. Bu ölçüler çerçevesinde bir liste oluşturulması yararlı olacaktır.
Başarı Sıralamasına Bakılmalı: Bazen puana göre tercih yapma yanlışına düşülebilir. Hâlbuki tercihte doğru olan puan değil, başarı sıralamasıdır. Puana ilişkin tercih yanıltıcı olur. Adaylar açıkta kalabilir. Sınav sonuç belgesi doğru şekilde incelenmelidir. Y-SAY, Y-EA, Y-SÖZ, Y-DİL puanlarının karşılığına denk gelen başarı sıralaması göz önünde bulundurarak tercih gerçekleştirilmelidir.
Tercihler İstek Sırasına Göre Yapılmalı: Tercihler istek sırasına göre düzenlemelidir. En üst tercihe göre yerleştirme olur, altındaki tercihler ise işleme konulmaz. Bu nedenle tercih listesi hazırlanırken en çok istenen programdan başlanarak sıralama yapılmalıdır. Örneğin; 18 binden öğrenci alan bir fakülte daha çok isteniyorsa 14 binden alan bir bölümün üzerine yazabilir.
İstenmeyen Bir Program Listeye Alınmamalı: 24 tercihin tamamını doldurma zorunluluğu yoktur. Listede istenmeyen bir tercihe ‘boşta kalmayayım‘ endişesiyle yer verilmemelidir. İstenmeden kayıt yapılan bir fakülteyi okumak başarıyı etkiler. Ayrıca bir bölümü yerleştirme hakkını kazanıp kayıt yapılmadığında sonraki yıl sınava girildiğinde ortaöğretim başarı puanı (OBP) katkısı yarıya düşecektir.
Kontenjan Karşılaştırması Yapılmalı: Yükseköğretim programlarının son iki yıl kontenjanlarını karşılaştırmak doğru bir tercih için avantaj sağlayacaktır. Bir bölümün 2022’de 40 olan kontenjanı 50’ye çıkmış olabilir. Bu o programın başarı sıralamasının düştüğü anlamına geliyor. Tercih esnasında bu ayrıntılar göz ardı edilmemelidir.
Kılavuzdaki Özel Koşullar Mutlaka Okunmalı: Yükseköğretim programları konusunda gerekli bilgilerin tamamı tercih kılavuzunda yer alıyor. Tercih dönemi başlamadan bu kılavuz özenli bir şekilde okunmalıdır. Bu hata yapma olasılığını düşürecektir. Tercih kılavuzun okumada tembellik gösterilmemelidir.
Yeni Açılan Programlar Gözden Kaçırılmamalı: Yeni sezonda devreye alınan yükseköğretim programları kılavuzda yer alıyor. Bu programlar istek sırası dikkate alınarak listelenmelidir.
Kontenjanı Dolmayan Bölümler İyi İncelenmeli: 2023 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’nda bazı programların karşısında puan ve başarı sırası yazmıyor. Adayların bu programlara geçen yıl talep olmadığı için kontenjanların boş kaldığını bilmeleri gerekir.
İsimi Değişen Bölümler Mutlaka Kontrol Edilmeli: Bazı üniversitelerin fakülte isimlerinde küçük değişiklikler yapılmış olabilir. Dolayısıyla bu bölümlerin başarı sırası ve puanı tercih kılavuzuna yansımaz. Bu yüzden yalnızca 2023’ün değil geçen yılın da kılavuzuna da göz atılması faydalı olacaktır.
Tercihler Uzmanı Rehber Öğretmenlere Gösterilmeli: Son yıllarda “eğitim koçu” adı altında pek çok isim adayların tercihleriyle ilgili değerlendirmeler yapıyor. Uzman olmayan bu kişiler kafa karışıklığına ve yanlış yönlendirmelerde bulunabiliyor. Sonradan bir mağduriyet yaşamamak için uzman bir rehber öğretmenin desteğiyle tercihlerin son şekli vermeliler.